Helden die duizenden Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben gered -

Terwijl in Europa in de jaren vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog steeds meer Joden werden vervolgd, waren veel mensen wanhopig op zoek naar een visum en naar andere middelen om aan het naziregime te ontsnappen. Hierbij zijn een aantal mensen naar voren gekomen die verzet hebben geboden tegen de terreur van de nazi's. Velen van hen deden dat op de achtergrond, zoals een Zwitserse diplomaat die profiteerde van de waarde die nazi-officieren hechtten aan papierwerk of een Poolse verpleegster die duizenden Joodse kinderen uit arme gebieden in Warschau smokkelde. Sommige van deze helden hebben de oorlog overleefd; anderen hadden dat geluk helaas niet.

Klik verder om te ontdekken wie deze dappere mensen waren die duizenden Joden van de nazi's hebben gered.

© Getty Images

Nicholas Winton (1909-2015) -

Nicholas Winton was een Britse effectenhandelaar die 669 Tsjechisch-Joodse kinderen redde uit het door de nazi's bezette Tsjechoslowakije voordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak.

© Getty Images

Nicholas Winton (1909-2015) -

Het verhaal van Winton wordt verteld in de film 'One Life' (2024). Deze is gebaseerd op de gelijknamige biografie die werd geschreven door zijn dochter: Barbara Winton. Hij is hier op een foto uit 2009 te zien met een van de kinderen die naar het Verenigd Koninkrijk zijn gebracht.

© Getty Images

Aristides de Sousa Mendes (1885-1954) -

Als Portugese consul-generaal die in Bordeaux werkzaam was, negeerde Aristides de Sousa Mendes de bevelen van het Estado Novo-regime van António de Oliveira Salazar door visums en paspoorten af te geven aan vluchtelingen, waaronder Joden, die uit Nazi-Duitsland probeerde te vluchten. 

© Public Domain

Aristides de Sousa Mendes (1885-1954) -

Op deze foto zie je een levensreddend visum dat op 19 juni 1940 werd afgegeven door de Sousa Mendes. Het visum is voorzien van een handtekening van zijn secretaris, José Seabra.

© Public Domain

Chiune Sugihara (1900-1986) -

Chiune Sugihara was een Japanse diplomaat die in Kaunas (Litouwen) diende als vice-consul voor Japan. Hij gaf naar schatting 6.000 transitvisums af, voornamelijk aan Poolse Joden die in Litouwen waren gestrand.

© Public Domain

Chiune Sugihara (1900-1986) -

Er wordt geschat dat maar liefst 100.000 mensen die vandaag de dag in leven zijn, afstammelingen zijn van mensen die een visum hebben gekregen van Sugihara. Op de foto zie je een Tsjechoslowaaks paspoort met visum, dat hij in 1940 heeft verleend.

© Public Domain

Raoul Wallenberg (1912-1945) -

Raoul Wallenberg was een Zweedse architect en diplomaat die tussen juli en december 1944 als speciale gezant van Zweden in Boedapest diende. In slechts zes maanden redde Wallenberg tienduizenden levens door Zweedse paspoorten opnieuw te ontwerpen, waarin Hongaarse Joden als Zweedse inwoners werden geïdentificeerd. 

© Getty Images

Raoul Wallenberg (1912-1945) -

Op 17 januari 1945, tijdens de Slag om Boedapest, hielden agenten van SMERSH (een Sovjet-Russische contraspionagedienst) Wallenberg vast op verdenking van spionage, waarna hij verdween. Hoewel er geruchten de ronde deden dat hij werd geëxecuteerd, is nog steeds niet officieel bewezen wat er met hem is gebeurd. 

© Getty Images

Oskar Schindler (1908-1974) -

Oskar Schindler was een Duitse industrieel en een lid van de nazi-partij, die tijdens de Holocaust naar verluidt de levens van 1.200 Joden heeft gered. Dit bracht hij teweeg door ze in te huren voor zijn emailleer- en munitiefabrieken in het bezette Polen en het protectoraat Bohemen en Moravië.

© Getty Images

Oskar Schindler (1908-1974) -

Schindler is de hoofdpersoon in de roman 'Schindler's lijst' (1982) en de met een Oscar bekroonde film 'Schindler's List' (1993), waarin zijn buitengewone inzet om zijn Joodse werknemers te redden naar voren komt. 

© Getty Images

Gino Bartali (1914-2000) -

Gino Bartali, een van de meest geliefde Italiaanse wielrenners, won tweemaal de Giro d'Italia, in 1936 en 1937, en tevens tweemaal de Tour de France, in 1938 en 1948. 

© Getty Images

Gino Bartali (1914-2000) -

Bartali werd ook gerespecteerd vanwege de hulp die hij aan Joden bood die tijdens de periode van de Italiaanse Sociale Republiek door de nazi's werden vervolgd. In 2010 bleek zelfs dat Bartali een Joods gezin in zijn kelder had laten onderduiken. 

© Getty Images

Irena Sendler (1910-2008) -

De Poolse verpleegster Irena Sendler, vaak 'Jolanta' genoemd, was hoofd van de kinderafdeling van de Raad voor de Ondersteuning van Joden, die werd opgericht om Joden te helpen. Van Sendler wordt gezegd dat ze 2.500 Joodse kinderen uit het getto van Warschau heeft gesmokkeld.

© Getty Images

Irena Sendler (1910-2008) -

Sendler bracht naar verluidt de kinderen bij Poolse katholieke gezinnen onder, waarbij ze ieder kind een 'christelijke' nepnaam en valse identiteitspapieren gaf. Uit solidariteit met de Joden droeg ze tijdens haar verrichtingen een gele Davidster.

© Getty Images

Carl Lutz (1895-1975) -

Carl Lutz werkte van 1942 tot het einde van de Tweede Wereldoorlog als Zwitserse vice-consul in Boedapest. Van de diplomaat wordt gezegd dat hij meer dan 62.000 Joden heeft gered in een grootschalige reddingsoperatie.

© Getty Images

Carl Lutz (1895-1975) -

Door zijn verrichtingen overleefde de helft van de Joodse bevolking in Boedapest de Holocaust. Op de foto zie je een brief van Lutz uit 1944 die bescherming bood. 

© Public Domain

Laurence Steinhardt (1892-1950) -

Laurence Steinhardt, die in 1942 als Amerikaans ambassadeur werkzaam was in Turkije, speelde een belangrijke rol bij de evacuatie van vluchtelingen uit Europa.

© Public Domain

Laurence Steinhardt (1892-1950) -

Steinhardt (rechts op de foto), die zelf van Joodse afkomst is, hielp veel intellectuelen die uit Europa vluchtten om onderdak te vinden in landen als Turkije, Palestina en de VS.

© Getty Images

Varian Fry (1907-1967) -

Varian Fry was een Amerikaanse journalist die zich in 1940 vrijwillig aanmeldde om het Emergency Rescue Committee, een particuliere Amerikaanse hulporganisatie die werd gesteund door first lady Eleanor Roosevelt, te leiden in Vichy (Frankrijk).

© Getty Images

Varian Fry (1907-1967) -

Daar maakten Fry en andere vrijwilligers gebruik van omkoping, geld van de zwarte markt, vervalste documenten, geheime bergroutes en alle andere mogelijke middelen om meer dan 2.000 (Joodse) vluchtelingen te redden.

© Getty Images

J. Rives Childs (1893-1987) -

Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende J. Rives Childs als Amerikaanse consul-generaal in Marokko. Daar hielp hij 1.200 Hongaarse Joden aan inreisvisums voor Spaans-Marokko.

© Public Domain

J. Rives Childs (1893-1987) -

Childs ontving in 1946 een Medal of Freedom en werd later Amerikaans ambassadeur in Saoedi-Arabië en Ethiopië.

© Getty Images

Harald Edelstam (1913-1989) -

Harald Edelstam was als Zweedse diplomaat in Noorwegen actief. Hij hielp honderden Joden en Noorse verzetsstrijders te beschermen en in Zweden onder te brengen. Later, begin jaren zeventig, werkte hij in Santiago (Chili), waar hij meer dan 1.200 Chilenen, honderden Cubaanse diplomaten en burgers, en 67 Uruguayaanse en Boliviaanse vluchtelingen hielp te ontsnappen aan de vervolgingen die werden uitgevoerd door dictator Augusto Pinochet.

© Public Domain

Ho Feng-Shan (1901-1997) -

Na de Kristallnacht in 1938 verstrekte Ho Feng-Shan, een Chinese consul-generaal die werkte in Wenen, duizenden visums aan Oostenrijkse Joden. Hij riskeerde zijn leven en loopbaan, en negeerde de instructies van zijn leidinggevenden.

© Public Domain

Lois Gunden (1915-2005) -

In 1941 kwam de 26-jarige Lois Gunden, een Amerikaanse Frans-lerares uit de Amerikaanse staat Indiana, werken bij het Mennonite Central Committee in Zuid-Frankrijk. Daar hielp ze bij het opzetten van een weeshuis en een missie om kinderen te redden. Gunden redde zelfs enkele kinderen rechtstreeks uit Camp de Rivesaltes, een interneringskamp.

© Public Domain

Waitstill Sharp (1902-1983) en Martha Sharp (1905-1999) -

Martha en Waitstill Sharp waren Amerikaanse unitaristische hulpverleners die in 1939 en 1940 duizenden mensen hielpen te ontsnappen aan vervolgingen van de nazi's. Het getrouwde stel schoot Joden, intellectuelen en kinderen te hulp in Praag, Marseille en Lissabon.

© Public Domain

Dimitar Peshev (1894-1973) -

Dimitar Peshev was vóór de Tweede Wereldoorlog vicevoorzitter van de Nationale Vergadering van Bulgarije en minister van Justitie. Hij kwam in opstand tegen het pro-nazi-bestuur en hield de deportatie van 48.000 Bulgaarse Joden tegen.

© Public Domain

Aleksander Ładoś (1891-1963) -

Aleksander Ładoś was een Poolse politicus en diplomaat die van 1940 tot 1945 leider was van de legatie (soort ambassade) van Polen in Zwitserland. Ładoś was lid en leider van de Grupa Ładosia, een geheime groep van Poolse diplomaten en Joodse organisaties. Samen hebben ze honderden Joden gered door hen illegale Latijns-Amerikaanse (voornamelijk Paraguayaanse) paspoorten te verstrekken.

© Public Domain

Jan Zwartendijk (1896-1976) -

Jan Zwartendijk was directeur van de Philips-fabrieken in Litouwen en werkte parttime als waarnemend consul van de Nederlandse regering in ballingschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens zijn tijd als diplomaat schreef hij 2.345 visums uit voor Curaçao om Joden te redden van de Holocaust.

Bronnen: (History) (The Independent) (Smithsonian Magazine) (United States Holocaust Memorial Museum)

© Public Domain